HỘI CHỨNG ĐAU MỎI VAI GÁY

1. Khái niệm

Hội chứng đau vai gáy hay gặp ở những công việc đòi hỏi phải đứng hoặc ngồi nhiều, bệnh nhân cảm thấy cổ căng nhức, đơ cứng khó xoay cúi; đôi khi cơn đau mỏi, nhức mình lan xuống bả vai, cánh tay và kéo dài trong nhiều ngày liền. Hội chứng đau vai gáy không nguy hiểm nhưng gây những khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh, ảnh hưởng đến công việc, làm giảm sút sức lao động và chất lượng cuộc sống.Với cường độ áp lực công việc cao, đặc biệt dân văn phòng phải ngồi làm việc lâu ở 1 tư thế làm cho tỷ lệ bệnh nhân mắc hội chứng đau vai gáy ngày một tăng.

2. Nguyên nhân: Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó các nguyên nhân của yếu liên quan đến cơ, dây thần kinh và ở một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, viêm màng não, ung thư:

* Liên quan đến cơ:

Khi bó cơ ở vai, gáy hoạt động quá sức hoặc do bị kéo căng quá lâu (vác nặng, cúi lâu, giữ nguyên tư thế đầu cổ trong thời gian dài) rất dễ dẫn đến căng cơ.
Người hay nằm nghiêng, co quắp, khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi oxy ở vùng cơ giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Thông thường, từ tuổi trung niên trở đi, hệ mạch máu đã giảm tính dẻo dai, đàn hồi nên hay mắc chứng đau cổ, vai, gáy.
Ngồi trước quạt, máy lạnh (máy điều hoà) lâu, dầm mưa dãi nắng lâu, để ánh nắng mặt trời chiếu thẳng vào vùng gáy hoặc tắm đêm,… làm ảnh hưởng tới hệ mạch, thần kinh điều khiển việc cung cấp dưỡng chất cho các bó cơ.Tư thế đầu khi ngủ sai cũng khiến bạn cảm thấy đau mỏi vùng vai gáy khi thức dậy
* Liên quan đến dây thần kinh:
Một loạt các vấn đề trong đốt sống cổ có thể giảm không gian có sẵn cho các nhánh dây thần kinh ra từ tủy sống. Ví dụ như:
– Cứng đĩa đệm: Khi có tuổi, các đĩa đệm giữa các đốt sống trở nên khô và cứng, thu hẹp khoảng trống trong cột sống, nơi lối ra dây thần kinh.
– Thoát vị đĩa đệm: Điều này xảy ra khi đĩa nhô ra, chèn ép vào chỗ thoát ra của dây thần kinh cột sống, gây ra đau cánh tay hoặc điểm yếu.
– Thoái hóa đốt sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ cũng ảnh hưởng nhiều tới dây thần kinh vùng cổ, vai, gáy dẫn đến đau nhức kéo dài.

* Do bệnh lý: hội chứng đau cổ vai gáy đôi khi cũng do một số bệnh như viêm khớp dạng thấp, viêm màng nào hay ung thư gây ra.

3. Triệu chứng* Đau vai gáy cấp:

– Đau lan từ gáy xuống vai, đau tăng khi thay đổi tư thế đầu.
– Cúi, ngửa, nghiêng, quay đầu đau, mặt vênh, cổ cứng, muốn nhìn ngang hoặc ngoái sau phải quay cả nửa thân trên.
* Đau vai gáy mạn tính: nếu cơn đau kéo dài liên tục, lặp lại nhiều lần mà không được chữa trị kịp thời rất dễ chuyển thành đau mạn với các đặc điểm:
– Mỏi vai gáy kéo dài, đau âm ỉ, đau tăng khi trở trời hay lúc thay đổi thời tiết, kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, xen kẽ đợt đau cấp tính với đầy đủ những triệu chứng của đau vai gáy cấp.
– Thường kèm triệu chứng của giảm sút tuần hoàn não: đau đầu, rối loạn giấc ngủ, suy giảm trí nhớ…
– Một số các trường hợp có biểu hiện của đau dây thần kinh cánh tay: đau, tê bì cánh tay, cẳng tay, bàn ngón tay, phản xạ gân xương có thể tăng nhẹ.

4. Điều trị

Người bị hội chứng đau nhức cổ, vai, gáy khi đi khám bác sĩ chuyên khoa không thấy có nguyên nhân chèn ép gây tổn thương thì người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc giảm đau, thuốc bôi ngoài… hoặc dùng vật lý trị liệu như xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu… tại các bệnh viện, phòng khám y học cổ truyền sẽ mang lại hiệu quả tốt.

Trong những cơn đau nhẹ, muốn nhanh chóng thoát khỏi các cơn đau bệnh nhân cần phải giải quyết đồng thời 3 vấn đề:

• Tăng cường máu lên vùng vai, gáy bằng cách làm giãn hệ mạch, tăng động năng của hồng cầu, tăng cường lưu thông máu trong hệ mạch: để đạt được mục tiêu này, bệnh nhân nên xoa bóp nhẹ nhàng, tăng dần độ mạnh, kết hợp với các thuốc bôi ngoài da có thành phần tinh dầu sẽ giúp làm nóng vùng cơ, giãn mạch máu.
  • Làm mềm bó cơ để tăng trao đổi chất cho bó cơ đó: bệnh nhân nên ngồi, nằm nghỉ đúng tư thế, giúp cơ được thư giãn, xoa bóp bên ngoài cũng có thể làm mềm vùng cơ.
• Tác dụng vào dây thần kinh: cảm giác đau gây ra do các chất đào thải tập trung ở đầu tận cùng dây thần kinh cảm giác. Sử dụng các thuốc giảm đau sẽ ngăn chặn hình thành các chất này, gây tê nhẹ thần kinh giúp cho bệnh nhân nhanh chóng mất đi sự đau nhức.

Thông thường khi bị đau, bệnh nhân thường tìm đến các loại thuốc giảm đau chống viêm, nhằm cắt cơn đau nhanh chóng.Tuy nhiên các thuốc giảm đau chống viêm dùng đường uống chỉ điều trị được triệu chứng đau lại gây ra nhiều tác dụng phụ trên đường tiêu hóa điển hình là gây tổn thương niêm mạc ruột, hủy hoại tế bào biểu mô của đường tiêu hóa gây ra các ổ loét đường tiêu hóa. Sử dụng các thuốc giảm đau chống viêm kéo dài còn gây ra nhiều tác dụng phụ trên hệ thần kinh, tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, rối loạn chức năng gan. Để tránh các tác dụng phụ của thuốc giảm đau, bệnh nhân nên sử dụng các loại thuốc xoa bóp ngoài da chứa các tinh dầu như tinh dầu bạc hà, tinh dầu long não, camphor xoa bóp hàng ngày vùng vai gáy. Tinh dầu bạc hà, long não giúp kích thích máu lưu thông, tăng tuần hoàn máu đến vùng vai gáy, giúp nóng cơ, giãn mạch. Ngoài ra các tinh dầu còn kích thích vào đầu tận cùng dây thần kinh cơ và da (là bộ phận dẫn truyền cảm giác đau) giúp giảm đau nhanh, hiệu quả.

D.S: Thu Hiền